Το Hellenic Blockchain Hub συμμετείχε στο TEDx Komotini 2019
Ως Αντιπρόεδρος του ΗΒΗ είχα την τιμή να προσκληθώ στο 3ο TEDx Komotini με γενικό τίτλο PRISM για να μιλήσω για τις τεχνολογίες Blockchain και DLT.
Επέλεξα το σχετικό τίτλο «Αλλάζοντας τεχνολογικό πρίσμα μέσα από το Blockchain» και προσπάθησα να περικλείσω μέσα στα 18 λεπτά που δίνονται σε ένα TEDx talk ορισμένες βασικές έννοιες, καθώς και το πως εξελίχθηκε και συνεχίζει να εξελίσσεται αυτή η τεχνολογία, με δεδομένο ότι βρισκόμαστε ακόμα σε ένα αρκετά αρχικό στάδιο.
Ακολουθεί το κείμενο για την παρουσίαση και τις επόμενες εβδομάδες θα προσθέσω και το σύνδεσμο του σχετικού βίντεο.
«Σε ποιον ανήκει τι;
Ποιος πλήρωσε ποιον;
Ποιος έγραψε αυτό το μουσικό κομμάτι;
Από που προέρχεται το συγκεκριμένο τρόφιμο που τρώμε;
Πως μπορώ να αποδείξω ότι είμαι αυτός που είμαι ή ότι κατέχω αυτό που κατέχω;
Ας σκεφτούμε ορισμένα από αυτά τα ερωτήματα..
Η τεχνολογία που ονομάζεται blockchain φέρνει μια νέα οπτική, ένα νέο πρίσμα για να δώσουμε λύσεις και απαντήσεις σε αυτά και άλλα ερωτήματα.
Για να προσεγγίσουμε προβλήματα που αφορούν πάρα πολλές και διαφορετικές πτυχές του οικονομικού συστήματος και πολλούς διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας.
Γίνεται πολύς ντόρος γύρω από την τεχνολογία blockchain και περισσότερο σχετίζεται με τα κρυπτονομίσματα και το bitcoin.
Υπάρχει όμως μια πιο ευρεία διάσταση της τεχνολογίας που αφορά τις λεγόμενες Distributed Ledger Technologies (DLT).
Το δικό μου ενδιαφέρον ξεκίνησε λόγω της συμμετοχής μου στην κοινότητα της καινοτομίας, ιδιαίτερα από τα τέλη της περασμένης δεκαετίας σε διάφορα project σε μεγάλη Ελληνική τράπεζα.
Στις αρχές του 2016 σε ένα διαγωνισμό που διοργανώσαμε ήρθα σε επαφή με αυτές τις έννοιες γιατί υπήρχαν κάποιες ομάδες που παρουσίασαν επιχειρηματικά μοντέλα βασισμένα σε Blockchain.
Μετά άρχισα να ασχολούμαι και να μαθαίνω περισσότερα μέχρι που το περασμένο έτος μαζί με άλλα στελέχη του χώρου από διάφορες εταιρίες και φορείς ιδρύσαμε το Hellenic Blockchain Hub.
Πρόκειται για ένα φορέα, ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο που έχει ως στόχο να διαδώσει και να διερευνήσει τις εφαρμογές και τις δυνατότητες της τεχνολογίας, να οργανώσει δράσεις εκπαίδευσης και να διαμορφώσει προτάσεις.
Έχω τη χαρά και την τιμή να έχω εκλεγεί αντιπρόεδρος του Hellenic Blockchain Hub και όποιος και όποια ενδιαφέρεται μπορεί να ανζητήσει πληροφορίες στο site.
Καταρχάς θα πρέπει να πούμε ότι βρισκόμαστε σε ένα πολύ πρώιμο στάδιο εξέλιξης της τεχνολογίας που ορισμένοι το παρομοιάζουν με αυτό που βρισκόταν το Internet τη δεκαετία του 70 όταν είχε πρωτοσχεδιαστεί o προπομπός του Παγκόσμιου Ιστού, το Arpanet ως ένα δίκτυο που θα συνέδεε βάσεις δεδομένων πανεπιστημίων και εργαστήρια ερευνών στην Αμερική.
Δόθηκε τότε μια νέα λύση στο πως μεταφέρονται δεδομένα μέσω ενός δικτύου.
Πολλές φορές στο παρελθόν έχουμε δει τεχνολογίες να εξελίσσονται πολύ διαφορετικά από την έναρξή τους.
Το θα πως εξελισσόταν το Arpanet μέσα στις επόμενες λίγες δεκαετίες πολλοί τότε δε θα μπορούσαν καν να το φανταστούν, πόσο μάλλον να σκεφτούν όλα τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα που θα προέκυπταν.
Αυτή είναι μια εικόνα του διαδικτύου από το όχι και τόσο μακρινό 1991 όταν έμπαινα στην ΑΣΟΕΕ εκείνη τη χρονιά και το αγαπημένο μου συγκρότημα Nirnana κυκλοφόρησαν το nevermind 😊
Στα εργαστήρια πληροφορικής αλλά και στα pc μας στο σπίτι βλέπαμε αυτήν την εικόνα για world wide web.
Το διαδίκτυο ήταν πολύ περιορισμένο και το γραφικό περιβάλλον δεν ήταν ιδιαίτερα φιλικό προς το χρήστη.
Άρα τονίζω το ότι η εξέλιξη μιας τεχνολογίας μπορεί να πάει σε μονοπάτια που δεν μπορούμε να φανταστούμε στα πρώτα της στάδια γιατί την ερμηνεύουμε κάθε φορά μέσα από το συγκεκριμένο πρίσμα της εποχής μας.
Η τεχνολογία Blockchain για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή γεννήθηκε με τη δημιουργία του bitcoin.
Καθόλου τυχαία, ως αποτέλεσμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης εκείνης της χρονιάς και της απώλειας εμπιστοσύνης σε μεγάλους ενδιάμεσους φορείς όπως οι τράπεζες και τα κράτη. Τον Οκτώβριο του 2008 λοιπόν μια ομάδα ερευνητών (ή ένας?) με το όνομα Satoshi Nakamoto κυκλοφόρησαν ένα paper για ένα ηλεκτρονικό συστημα μεταφοράς χρήματος χωρίς την ύπαρξη ενδιάμεσου.
Τι είναι όμως το blockchain και πως συνδέεται με το bitcoin?
Φανταστείτε λογιστικά φύλλα excel που τηρούνται από πάρα πολλούς χρήστες στα οποία τα δεδομένα συγχρονίζονται σε ολα τα φύλλα ταυτόχρόνα.
Επιπρόσθετα κάθε καταγραφή γίνεται με ένα συγκεκριμένο τρόπο που έχουν συμφωνήσει όλοι και δε μπορει κανένας χρήστης να αλλοιώσει κάποια από τις καταχωρήσεις. Στην περίπτωση του bitcoin τα δεδομένα αυτά αφορούν συναλλαγές μεταξύ μερών.
Ας υποθέσουμε ότι ο Α θέλει να στείλει 100 Ευρώ στον Β.
Εκτός bitcoin υπάρχουν οργανισμοί που πιστοποιούν αυτή τη μεταφορά, δηλαδή τα τραπεζικά ιδρύματα.
Σε ένα σύστημα χωρίς ενδιάμεσο (peer-to-peer) η πιστοποίηση προέρχεται από το ίδιο το δίκτυο και τους αλγόριθμους.
Η συναλλαγή καταρχάς παίρνει τη μορφή ενός μπλόκ.
Στη συνέχεια αποστέλλεται σε ένα πλήθος κόμβων.
Αυτοί με τη σειρά τους λύνοντας ένα κρυπτογραφικό παζλ τελικά συμφωνούν και την καταγράφουν μαζί με άλλες σε ένα block συναλλαγών.
Το κάθε μπλοκ αποτελεί μέρος μιας αλυσίδας μπλόκ η οποία δε μπορεί να αλλάξει χωρίς να αλλάξουν όλα τα μπλόκ που προηγούνται και που έπονται.
Και φυσικά όλοι έχουν πρόσβαση στην ίδια πληροφορία σχετικά με τις συναλλαγές.
Η αρχική ιδέα ήταν λοιπόν πως μπορούμε να στήσουμε ένα αποκεντρωμένο δίκτυο για αποστολή χρημάτων ηλεκτρονικά χωρίς ενδιάμεσο και χωρίς να έχουμε το πρόβλημα της πολλαπλής αποστολής του ίδιου ποσού ταυτόχρονα.
Συνοψίζοντας τα τρία βασικά χαρακτηριστικά της τεχνολογίας blockchain στην οποία βασίζεται το bitcoin είναι.
Πρώτον
Η αποκέντρωση της αποθηκευμένης πληροφορίας.
Η βάση δεδομένων δεν ανήκει σε ένα φορέα αλλά σε όλους τους κόμβους του δικτύου που συμμετέχουν.
Δεύτερον
Υπάρχει ένας συγκεκριμένος μηχανισμός συμφωνίας (consensus) για το τι καταγράφεται πάνω στο blockchain ο οποίος γίνεται αποδεκτός από όλα τα μέλη του δικτύου.
Είναι πολύ σημαντικός για να διατηρούν όλοι την ίδια βάση δεδομένων.
Τρίτον
Η αποθηκευμένη πληροφορία δε μπορεί να μεταβληθεί και αυτό δημιουργεί εμπιστοσύνη σε όλους τους συμμετέχοντες.
Μέσω πολύπλοκων μαθηματικών τύπων και κρυπτογραφία διασφαλίζεται ότι η αλυσίδα των μπλοκ πληροφορίας δεν μπορεί αλλάξει. Άρα έχουμε αμεταβλητότητα δεδομένων.
Αμέσως μετά τα πρώτα χρόνια που ξεκίνησε το bitcoin κάποιοι κατάλαβαν σταδιακά ότι αυτή η αρχιτεκτονική θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες περιπτώσεις εκτός από την αποστολή χρήματων. Ουσιαστικά οτιδήποτε μπορεί να πάρει μια ηλεκτρονική μορφή, ένα συμβόλαιο σε χαρτί για παράδειγμα, μπορεί να γίνει token και να αποθηκευτεί σε μια τέτοια αποκεντρωμένη βάση, σε ένα αποκεντρωμένο καθολικό, ledger όπως ονομάζεται.
Η πρώτη μεγάλη εξέλιξη υπήρξε η δημιουργία του Ethereum το 2015 από έναν νεαρότατο Ρώσο προγραμματιστή ονόματι Vitalik Buterin, ο οποίος συνέλαβε την έννοια του αποκεντρωμένου υπολογιστή για τη δημιουργία κάθε είδους εφαρμογής πέρα από τα κρυπτονομίσματα που είχαν μέχρι τότε την αποκλειστικότητα χρήσης της τεχνολογίας, ενώ έβαλε μέσα και τη λογική των έξυπνων συμβολαίων.
Είναι μια λογική που υπήρχε ήδη πριν από πολλά χρόνια από τον Nick Szabo και βασίζεται στο «αν γίνει αυτό τότε θα γίνει το άλλο», και προσομοιάζει με έναν αυτόματο πωλητή.
Βάζω μέσα τα κέρματα
Πατάω το κουμπί
Και βγαίνει το αναψυκτικό
Κατι τέτοιο είναι και το λεγόμενο έξυπνο συμβόλαιο (smart contract στα αγγλικά).
Έτσι δώθηκε μια τεράστια ώθηση στην τεχνολογία πολλαπλασιάζοντας τα πεδία εφαρμογής.
Πλέον υπάρχουν διαφορετικές αρχιτεκτονικές και τύποι blockchain ή καλύτερα Distributed Ledger Technologies. Το DLT αποτελεί τη μεγάλη κατηγορία όπως το όχημα είναι η μεγάλη κατηγορία για το αυτοκίνητο.
Μια βασική κατηγοριοποίηση γίνεται με βάση του αν είναι ανοικτά (δημόσια) ή κλειστά (ιδιωτικά) ή αποτελούνται από ένα συνασπισμό, ένα consortium από γνωστά μέρη με υβριδικά χαρακτηριστικά, όπως είναι και το Ethereum.
Η κύρια διαφορά είναι ο τρόπος που γίνεται η καταγραφή.
Επιτρέπεται σε όλους — βλέπε δημόσιο (καθαρό) Blockchain ή υπάρχει ορισμός συγκεκριμένων παιχτών που μπορούν να επιβεβαιώσουν και να καταγράψουν δεδομένα; Με ποια μέθοδο επιβεβαιώνεται η καταγραφή; Συνήθως στα δημόσια blockchain υπάρχουν ισχυρά χρηματικά κίνητρα αλλά απαιτείται μεγάλη υπολογιστική ισχύει που μειώνει την ταχύτητα των συναλλαγών και είναι αρκετά ενεργοβόρα.
Για να υπερκεραστούν κάποιες αδυναμίες του Blockchain και να αποκτήσει μεγαλύτερο επιχειρηματικό ενδιαφέρον δημιουργήθηκαν τα consortia όπως το R3, κυρίως αποτελούμενο από τραπεζες που ανέπτυξε την πλατφόρμα Corda. Ένα άλλο πολύ διαδεδομένο που ξεκίνησε από το Linux foundation το 2015 είναι το Hyperledger.
Θα σας δώσω τρεις χαρακτηριστικές εφαρμογές της τεχνολογίας που φανερώνουν και την αξία που μπορεί να προσφέρει και χρησιμοποιούν κυρίως το DLT και τα consortia που προείπαμε.
Πέρα από τις εφαρμογές στον χρηματοπιστωτικό κλάδο με τα κρυπτονομίσματα.
Η πρώτη είναι σε όλες τις εφοδιαστικές αλυσίδες, για παράδειγμα τροφίμων.
Επειδή υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί συμμετέχοντες πολλές φορές δημιουργούνται καθυστερήσεις λόγω δυσκολίας στο συντονισμό τους.
Με την τεχνολογία blockchain σε συνδυασμό με άλλες όπως το Internet of Things επιτυγχάνεται διαφάνεια και ανιχνευσιμότητα σε όλα τα στάδια της αλυσίδας, πιο γρήγορη εκκαθάριση συναλλαγών και γενικότερα μείωση του ποσοστού ανθρώπινου λάθους.
Έτσι για παράδειγμα μπορούμε να ξέρουμε την ακριβή προέλευση και το που βρίσκεται ανά πάσα στιγμή ενα οποιοδήποτε τυποποιημένο προϊόν όπως ένα μπουκάλι κρασί.
Στον ευαίσθητο τομέα της υγείας η μεταφορά των πληροφοριών πάνω στα δεδομένα των ασθενών μπορεί να γίνει με ασφάλεια και αξιοπιστία χρησιμοποιώντας την τεχνολογία DLT.
Ο όγκος μάλιστα των δεδομένων γίνεται ολοένα και πιο μεγαλύτερος και αυτό πιέζει για να δωθούν τεχνολογικές λύσεις …
Ένα μεγάλο Ευρωπαικό πρόγραμμα που τρέχει ήδη είναι το myHealth myData που έχει ως σκοπό ο ασθενής να έχει πλήρη έλεγχο των δεδομένων του και αυτά να παραμένουν ασφαλή.
Γενικότερα οι τεχνολογίες DLT δίνουν τη δυνατότητα να τηρούμε ένα ασφαλές αρχείο για διάφορα δεδομένα όπως τίτλους ιδιοκτησίας ακινήτων, έργων τέχνης, διαμαντιών, ακόμα και δεδομένων για εμάς τους ίδιους για παράδειγμα τα πτυχία μας.
Φανταστείτε να γίνει κάποια φυσική καταστροφή ή το οτιδήποτε και χαθεί ένα αρχείο που τηρεί αυτούς τους τίτλους αν βρίσκονται σε μια μονο κεντρική υπηρεσία ενός Πανεπιστημίου ή ενός κτηματολογίου.
Πως θα αποδεικνύατε αυτούς τους τίτλους ότι κατέχετε αυτούς τους τίτλους;
Η χρήση αποκεντρωμένων βάσεων που τηρούνται σε πολλά διάσπαρτα σημεία δίνει μια αξιόπιστη λύση.
Τρίτο πεδίο εφαρμογής είναι στον τομέα της ενέργειας όπου μπορούν στηθούν αποκεντρωμένες αγορές μεταξύ ιδιωτών και επιχειρήσεων και ήδη υπάρχουν πολλά project σε διεθνές επίπεδο.
Στη Αυστραλία μια startup που ασχολείται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας η Powerledger εφαρμόζει ήδη τις τεχνολογίες blockchain προς αυτήν την κατεύθυνση.
Στην Ελλάδα έχουμε μια σχετική δραστηριοποίηση στο οικοσύστημα των startups με κάποιες να παρέχουν μια αξιόλογη πρόταση αξίας.
Μια όμαδα που γνωρίζω από το πρόγραμμα be finnovative είναι η Musicspoon.
Η ομάδα σκοπεύει να στήσει ένα μηχανισμό συμβολαίων, σε τεχνολογία blockchain, για να μπορούν εύκολα οι παραγωγοί να κατοχυρώνουν και να διαχειρίζονται τα δικαιώματα και τις αμοιβές που απορρέουν από τα έργα τους, καθώς και τις συμφωνίες μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων όπως συν-δημιουργοί, studio ηχογράφησης, ηχολήπτες, κ.α.
Καταργούν ουσιαστικά τη χρονοσφραγίδα των ΕΛΤΑ με αυτήν του blockchain.
Μια άλλη πολύ αξιόλογη προσπάθεια είναι η Norboc που έχει ήδη χρηματοδοτηθεί από επενδυτικά κεφάλαια και έχει έδρα τη Σουηδία αφορά τη ψηφιακή ταυτοποίηση πελατών τραπεζών για να αποφεύγεται η πολλαπλή κατάθεση και καταχώρηση εγγράφων. Αυτό σημαίνει σημαντική εξοικονόμηση κόστους για τις τράπεζες αλλά και χρόνου για τους πελάτες. Μια κατάσταση win-win.
Παρατηρούμε σε παγκόσμιο επίπεδο μια μεγάλη δραστηριοποίηση στην εξερεύνηση των δυνατοτήτων της τεχνολογίας, τόσο από ιδιωτικούς φορείς όσο και από δημόσιους φορείς.
Σύμφωνα με πρόσφατη σχετική μελέτη του ΟΟΣΑ υπάρχουν τουλάχιστον 200 πρωτοβουλίες προώθησης των τεχνολογιών blockchain στο δημόσιο τομέα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Χαρακτηριστικά το Dubai έχει θέσει από το 2016 το στόχο να γίνει η πρώτη πόλη που τρέχει τα πάντα πάνω σε blockchain, να γίνει η πρώτη blockchain city.
Άδειες visa, διπλώματα οδήγησης, πληρωμές, συνολικά πάνω από 100 εκ. έγγραφα ετησίως θα μεταφερθούν σε αυτές τις πλατφόρμες εξοικονομώντας πάνω από 1,5 δις $ το χρόνο.
Στην Αμερική αναμένεται ότι η επένδυση σε αυτές τις τεχνολογίες θα αυξάνεται με ετήσιους ρυθμούς της τάξης του 40% κατά έτος φθάνοντας τα 41 $ δις το 2025 από 3 δις που είναι τώρα.
Και η Ευρώπη δίνει ιδιαίτερη έμφαση και μάλιστα μέσα στο 2018 δημιουργήθηκε ένα ειδικό Blockchain Observatory και Forum το οποίο είναι πολύ δραστήριο και εκδίδει πολλές μελέτες.
Επίσης έχει συσταθεί μια συμμαχία σε κρατικό επίπεδο το EU Blockchain partnership στο οποίο συμμετέχει και η Ελλάδα.
Σίγουρα ακριβώς επειδή βρισκόμαστε στην αρχή αυτής εξελικτικής πορείας της τεχνολογίας έχουν προκύψει διάφορα ζητήματα.
Κυρίως σχετίζονται με τις απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς νομοθετικές ρυθμίσεις.
Επίσης πολλοί μιλάνε για το πόσο ενεργοβόρα είναι η χρήση της τεχνολογίας. Εδώ βλέπετε έναν τύπο εγκατάστασης που απαιτείται για την υποστήριξη του δικτύου ενός κρυπτονομίσματος όπως το bitcoin.
Για την ίδια την ασφάλειά της γιατί έχουν υπάρξει περιστατικά απάτης που αφορούν και πάλι κυρίως κρυπτονομίσματα.
Πολύ σημαντική είναι και η διαλειτουργικότητα των διαφόρων πλατφορμών για να διευκολυνθούν οι οικονομίες κλίμακας.
Είμαστε όμως μόνο στην αρχή.
Οι βάσεις έχουν τεθεί και μας παρέχεται ένα τεχνολογικό εργαλείο για να δούμε με ένα άλλο πρίσμα το πως μπορούμε να λύσουμε διάφορα προβλήματα
Με βαση με μια νέας μορφής εμπιστοσύνη, ένα νέο πρωτόκολλο εμπιστοσύνης.
Το blockchain και οι τεχνολογίες DLT παρέχουν μια διαφορετική προσέγγιση βασισμένη στην αποκέντρωση της πληροφορίας.
Όπως κάθε τεχνολογία περνάει ένα στάδιο hype αλλά αυτό είναι και θετικό γιατί χρειάζεται να υπάρχει μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων που ασχολούνται με αυτήν.
Αυτην τη στιγμή η ζήτηση για ειδικούς και προγραμματιστές είναι πολύ μεγάλη σε παγκόσμιο επίπεδο και αυτό αποτελεί και ένα τροχοπέδη για την πιο γρήγορη εξάπλωσή της.
Σύμφωνα με έναν ειδικό το blockchain δεν είναι απλά μια τεχνολογία αλλά ένας νέος τροπος να φτιάξουμε νέα επιχειρηματικά μοντέλα.
Μαζί με το Internet of Things και το Artificial Intelligence η τεχνολογία blockchain αποτελεί μια από τις βασικές εκθετικές τεχνολογίες που αλλάζουν τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε και μας οδηγούν στην 4η βιομηχανική επανάσταση.
Χάρη στο Blockchain και τις τεχνολογίες DLT η αποθήκευση και η διανομή αξιών στο μέλλον θα είναι πολύ διαφορετική και ποιος ξέρει πως θα εξελιχθεί αυτή η σύγκλιση.
Είμαστε έτοιμοι για ένα τέτοιο πρίσμα?
Σας ευχαριστώ!»
